Nuôi Dưỡng Thói Quen Học Tập Cho Trẻ: Hành Trình Khám Phá Và Tự Học
Thói Quen - Nền Tảng Cho Sự Phát Triển
Thói quen là những hành vi đã được hình thành và lặp đi lặp lại nhiều lần, trở thành một phần bản năng trong cuộc sống của mỗi người. Với trẻ em, việc hình thành thói quen tốt đóng vai trò đặc biệt quan trọng, đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần.
Tuy nhiên, trẻ em khác với người lớn, các em có đặc điểm độ tuổi cụ thể và quy luật phát triển riêng. Do đó, nuôi dưỡng thói quen học tập ở trẻ cần dựa trên sự tôn trọng bản tính và đặc điểm vốn có của trẻ, tránh áp đặt hay tạo áp lực.
Khai Thác Niềm Vui Và Tò Mò: Chìa Khóa Cho Sự Chủ Động
Để nuôi dưỡng thói quen học tập hiệu quả, chúng ta cần khai thác và phát huy niềm vui và tò mò vốn có trong trẻ. Tăng cường phản ứng tích cực với các vấn đề của trẻ, biến những trải nghiệm hàng ngày thành những bài học thú vị là điều cần thiết.
Hãy tưởng tượng một tình huống đơn giản: Người lớn dẫn trẻ đi quan sát quá trình con sâu bướm nở ra từ trứng, biến thành nhộng, sau đó phá kén ra ngoài trở thành bướm. Trẻ sẽ háo hức, phấn khích và đặt ra hàng loạt câu hỏi: "Òa, một con sâu bướm đang cong người thành hình chữ J!", "Òa, nó đang lắc lư kìa!", "Ôi, nó còn đang nhảy ấy!”, “Giờ nó đang biến hình!”, “Nó đang lột xác, đang ra ngoài!”...
Trong những trải nghiệm này, trẻ tập trung, chăm chú, hung phấn, tỉ mỉ quan sát... Đây chính là quá trình nuôi dưỡng thói quen. Khi chúng ta coi trọng các vấn đề của trẻ, khuyến khích trẻ dũng cảm mạo hiểm và theo đuổi những thách thức mới, khi chúng ta cho các con cơ hội để khám phá thế giới tràn ngập sự phấn khích, sáng tạo và bất ngờ, thì có nghĩa là chúng ta đang hình thành ở trẻ một thái độ thưởng thức đối với thế giới của cuộc sống và sẵn sàng khám phá.
Ví dụ, khi trẻ quan sát con giun đất và muốn mang nó về nhà, chúng ta có thể hỏi: "Muốn giun đất cảm thấy như được ở trong môi trường tự nhiên, chúng ta phải làm thế nào?" Nếu trẻ đáp: "Bãi cỏ, chúng ta cần bãi cỏ", chúng ta sẽ hỏi thêm: "Tại sao con biết được điều này?" Có thể trẻ sẽ trả lời rằng vì chúng tìm được giun đất trong bãi cỏ, lúc này, nếu chúng ta nói: "Mẹ nhớ để tìm con giun này con còn phải đào đất nữa, con đào đất để làm gì nhỉ?" Có thể con sẽ trả lời: “Giun sống ở trong đất!” “Giun sống trong đất, trong bùn”... Trong quá trình này, khi có những trải nghiệm vui vẻ, con sẽ yêu thích hơn công việc tìm tòi và quan sát.
Tránh Áp Đặt Kiến Thức: Khuyến Khích Tự Học
Ngược lại, nếu người lớn dùng những hiểu biết của mình để trả lời những câu hỏi của trẻ, thì đầu óc của trẻ sẽ bị lấp đầy bởi những thông tin người lớn đưa ra. Trẻ không cần phải suy nghĩ, chỉ cần tiếp nhận những thông tin này và nghĩ rằng người lớn chính là ổ ghi nhớ thông tin, từ đó trẻ tin rằng tất cả các tri thức đều xuất phát từ người lớn, thế là trẻ từ bỏ quá trình tự tư duy, tìm tòi. Sự thụ động chờ đợi này rất có thể sẽ khiến cho trẻ sau này thiếu mất khả năng tự học.
Trò Chơi Hóa Và Dẫn Dắt: Nuôi Dưỡng Thói Quen Tốt
Coi trẻ là chủ thể, trên cơ sở tôn trọng hứng thú, đặc điểm của từng trẻ, với phương thức trò chơi hóa, tạo hứng thú cộng thêm dẫn dắt, để thói quen tốt của trẻ được nuôi dưỡng từng bước, củng cố dần dần qua những trải nghiệm. Chính những trải nghiệm được vun đắp dần dần qua từng chi tiết và hoàn cảnh cụ thể, trải qua quá trình chủ động bồi đắp, đã hình thành nên thói quen tốt ở trẻ.
Kết Luận
Nuôi dưỡng thói quen học tập cho trẻ là một hành trình dài hơi, đòi hỏi sự kiên nhẫn, tâm lý thấu hiểu và những phương pháp phù hợp. Khai thác niềm vui, tò mò và khuyến khích trẻ tự học là những chìa khóa quan trọng để tạo dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển của trẻ trong tương lai.
Những thói quen tốt không tự nhiên mà có, bởi chúng được hình thành qua một quá trình rèn luyện lâu dài. Ví dụ, muốn trẻ không kén chọn thức ăn, chúng ta có thể để trẻ có những trải nghiệm với cơn đói. Từ khi trẻ được sáu tháng tuổi, đã phải tuân theo tiến trình bổ sung thực phẩm lành mạnh.
Để trẻ tránh được nguy cơ dị ứng thực phẩm, hãy để trẻ tiếp xúc và thích ứng với nhiều loại mùi vị thực phẩm, hãy cho trẻ được tiếp xúc với thực phẩm mới khi chúng có cảm giác đói. Đồng thời, bạn cũng phải tạo dựng cho trẻ tấm gương ăn uống lành mạnh. Thực đơn phong phú sẽ khiến trẻ có thể hưởng thụ niềm vui ẩm thực khi đến bất cứ đâu; biết tiết chế bản thân khiến trẻ chống lại các cám dỗ xấu bất cứ lúc nào.
Có những thói quen cần phải được lặp đi lặp lại. Ví dụ, qua đường trên phần đường có vạch kẻ dành cho người đi bộ. Rất nhiều người hiểu được tầm quan trọng của việc này nhưng lại không làm theo. Nguyên nhân rất đơn giản, vì ngại đi thêm mấy bước chân hoặc thấy người khác không làm như thế thì mình cũng không làm. Nhưng, những em bé được nuôi dạy bài bản có thể thực hiện những việc này mà không phiền, không ngại, không mệt, không a dua theo đám đông, dẫn bố mẹ đi theo phần đường dành cho người đi bộ. Bởi vì trải qua quá trình lặp đi lặp lại, những tiêu chuẩn an toàn của trẻ đã phát triển lên một mức cao hơn, đó là khắc ghi trách nhiệm với tính mạng vào tâm trí và biến thành hành động cụ thể.
Có những thói quen nếu chỉ đơn thuần dựa vào việc lặp đi lặp lại thì vẫn chưa đủ. Ví dụ, về chế độ làm việc và nghỉ ngơi, từ nhỏ đến lớn, từ khi chúng ta bước chân vào trường học, vẫn luôn là quy luật học xong một tiết học nghỉ 5 - 10 phút. Nhưng việc này vẫn không thể khiến chúng ta biến quy luật này thành một thói quen. Ngày qua ngày nghe theo sự điều khiển từ hiệu lệnh của tiếng chuông, tiếng trống bên ngoài, đến khi không còn hiệu lệnh, cơ thể sẽ nghe theo sự điều khiển của cảm giác mệt mỏi. Bởi vì những quy luật này là bị động, chưa trở thành “nhất thiết” trong ý thức chủ quan của chúng ta. Thực ra, chỉ cần trẻ hiểu và cảm nhận được ích lợi của việc thay đổi “làm - nghỉ”, lặp đi lặp lại theo hiệu lệnh của tiếng trống, tiếng chuông, để việc thay đổi “làm - nghỉ” có thể trở thành hành vi tự giác của trẻ. Nhận biết sự vật, hiểu được cả bản chất và nguyên nhân của sự việc, trẻ mới có thể giữ được thói quen sử dụng bộ não hiệu quả, khỏe mạnh.
Rõ ràng, việc tuân theo tiến trình; tấm gương; lặp đi lặp lại; nhận biết sự vật; hiểu được cả bản chất và nguyên nhân của sự việc là những nội dung liên quan đến việc nuôi dưỡng thói quen tốt cho trẻ. Bên cạnh đó, còn rất nhiều thứ cần đến sự tìm tòi, khám phá của cha mẹ và các con. Vì thế, bố mẹ hãy cùng con liệt kê ra một bảng thói quen tốt và sắp xếp theo trình tự quan trọng của thói quen để cùng nhau thực hiện nhé!
Rất mong bộ sách này có thể mang lại ích lợi cho con trẻ!
Hỗ trợ học tập hiệu quả với tài liệu PDF, Word - SachTruyen.com.vn chia sẻ các tài liệu học tập chất lượng, bao gồm sách, bài tập, đề thi, giúp người dùng học tập hiệu quả và đạt kết quả cao trong các kỳ thi.
DANH MỤC NỔI BẬT
Tài Liệu Toán, Tài liệu Tiếng Anh, Tài Liệu Công Dân, Tài Liệu Địa Lí, Tài Liệu Lịch Sử, Tài Liệu Sinh Học, Tài Liệu Ngữ Văn, Tài Liệu Hóa Học, Tài Liệu Vật lí.
VỀ CHÚNG TÔI