địa chí hành chính các tỉnh nam kỳ thời pháp thuộc (1859-1954)

Địa Chí Hành Chính Các Tỉnh Nam Kỳ Thời Pháp Thuộc (1859-1954)

Trong tác phẩm Chế độ thực dân Pháp trên đất Nam kỳ (1859-1954), phần nói về công việc tổ chức nền hành chính của người Pháp trên địa bàn các tỉnh, vì khuôn khổ nội dung có hạn của các chương mục, tôi chỉ nói được một cách đại cương, không thể đi vào chi tiết. Do đó một số tư liệu chưa dùng đến, mà tôi cho là rất quý, cần thiết và hữu ích cho những bạn đọc muốn biết cụ thể hơn, nếu không công bố thì uổng quá.

Đó là những văn kiện ghi nhận quá trình sắp xếp, điều chỉnh lại ranh giới và tên gọi các đơn vị hành chính từ cấp làng xã đến cấp quận, tỉnh từ đầu thới Pháp thuộc để có được một hệ thống mà ngày nay đa số vẫn còn tồn tại. Số văn kiện này thuộc loại quý hiếm, sẽ giúp ích rất nhiều cho các tỉnh trong việc biên soạn tiến trình thành lập và phát triển các đơn vị hành chính qua từng giai đoạn lịch sử liên tục của tỉnh... Những văn kiện cho chúng ta biết được tiến trình phát triển dân số của mỗi tỉnh ở Nam Kỳ thời pháp thuộc, qua từng năm hay từng giai đoạn... Những văn kiện bổ dụng các chức vụ đứng đầu mỗi tỉnh suốt thời gian người Pháp cai trị đất Nam Kỳ, rất hữu ích cho những người muốn tra cứu, tìm hiểu những quan chức người Pháp đã gây nên những việc không tốt hay đã làm những việc phúc lợi cho dân ta trong thời gian họ trấn nhậm... Những văn kiện liên quan đến việc quy hoạch đường sá đi khắp các vùng nông thôn, mà ngày nay chúng ta đang sử dụng, cải tạo, mở rộng, nâng cấp thành những đường giao thông trải nhựa hay tráng xi măng, rất tiện lợi cho việc lưu thông đủ loại xe cộ cơ giới văn minh.

(trích Lời nói đầu)