Nghìn Năm Bia Miệng - Nét Văn Hóa Sống Động Của Miền Nam
Khám Phá Kho Tàng Giai Thoại Dân Gian
Bộ sách "Nghìn Năm Bia Miệng" gồm hai tập, là kết quả của quá trình sưu tầm công phu và tương đối đầy đủ về kho tàng các sự tích và giai thoại dân gian được sáng tác, lưu truyền trong suốt hành trình hơn 300 năm khai phá, dựng xây và bảo vệ vùng đất phương Nam của Tổ quốc. Qua hai tập sách, độc giả sẽ được bước vào thế giới đầy màu sắc của văn hóa dân gian Nam Bộ, khám phá những câu chuyện được lưu truyền từ đời này sang đời khác, phản ánh một phần đời sống tinh thần, văn hóa độc đáo của con người nơi đây.
Hành Trình Khai Phá Vùng Đất Hoang Vu
"Nghìn Năm Bia Miệng" đưa người đọc trở về buổi đầu lưu dân người Việt đặt chân tới vùng đất hoang vu "cỏ mọc thành tinh, rắn đồng biết gáy". Những câu chuyện về cuộc sống của những người đi mở cõi đầy gian khổ, đầy hiểm nguy được tái hiện sinh động qua từng trang sách. Đó là những câu chuyện về việc đánh cọp, diệt sấu, bắt rắn, thể hiện tài trí và bản lĩnh phi thường của họ. Những câu chuyện này không chỉ đơn thuần là những câu chuyện phiêu lưu mạo hiểm, mà còn là minh chứng cho sự kiên cường, dũng cảm và lòng yêu quê hương đất nước của người dân Nam Bộ.
Cuộc Sống Hòa Hợp Với Thiên Nhiên Khắc Nghiệt
Bên cạnh những câu chuyện về những cuộc chiến đấu chống lại thiên nhiên, "Nghìn Năm Bia Miệng" còn khắc họa cuộc sống đời thường của người dân Nam Bộ thuở trước. Câu chuyện "Bầu Cọp Làm Hương Cả", là minh chứng cho sự sáng tạo và bản lĩnh của con người trong việc thích ứng với môi trường sống khắc nghiệt. Những câu chuyện như vậy cho thấy, con người Nam Bộ không chỉ biết chiến đấu, mà còn biết hòa hợp, chung sống với thiên nhiên, biết cách khai thác và tận dụng những gì mà thiên nhiên ban tặng.
Review Nội Dung Sách
"Nghìn Năm Bia Miệng" là một tác phẩm đáng đọc cho những ai muốn tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và đời sống của người dân Nam Bộ. Ngôn ngữ trong sách giản dị, dễ hiểu, kết hợp hài hòa giữa yếu tố lịch sử và văn hóa, mang đến cho người đọc những thông tin bổ ích và những trải nghiệm thú vị. Bên cạnh đó, những câu chuyện được kể lại trong sách còn mang tính giáo dục cao, giúp người đọc hiểu thêm về truyền thống văn hóa, tinh thần của dân tộc Việt Nam.
Tổng tập văn học dân gian Nam Bộ - Tập 3: Sưu tầm và nghiên cứu về Vè Nam Bộ
Giới thiệu chung
Tập 3 của bộ sách Tổng tập văn học dân gian Nam Bộ là một công trình nghiên cứu chuyên sâu về vè Nam Bộ, một loại hình văn học dân gian độc đáo và phong phú đã từng lưu hành rộng rãi ở vùng đất mới phương Nam. Cuốn sách mang đến cho độc giả cái nhìn toàn diện về thế giới vè Nam Bộ, từ các loại vè phổ biến cho đến những tác phẩm đặc sắc nhất, phản ánh đời sống tinh thần và văn hóa của người dân Nam Bộ trong nhiều thế kỷ.
Nguồn gốc và quá trình biên soạn
Nội dung của Tập 3 được xây dựng dựa trên hai nguồn chính:
Sách vè Nam Bộ (NXB Đồng Nai xuất bản năm 1998, tái bản 2006): Đây là một trong những nguồn tài liệu quan trọng nhất về vè Nam Bộ, cung cấp một kho tàng vè phong phú và đa dạng.
Các sưu tập văn học dân gian các địa phương ở Nam Bộ đã được xuất bản: Các sưu tập này mang đến những góc nhìn đa chiều về vè Nam Bộ từ nhiều vùng miền khác nhau, góp phần làm phong phú thêm nội dung của Tập 3.
Trong quá trình biên soạn, các văn bản được chọn lọc từ các sưu tập vè đã được công bố giữ nguyên bản. Tuy nhiên, một số trường hợp cần thiết, tác giả đã chỉnh lý ngôn ngữ và nội dung để phù hợp với bạn đọc hiện nay.
Cấu trúc và nội dung
Tập 3 được chia thành 5 phần chính và 1 phụ lục, phản ánh đầy đủ và đa dạng các loại vè phổ biến ở Nam Bộ:
1. Vè kể vật: Loại vè này thường miêu tả các loài động vật, thực vật, đồ vật xung quanh cuộc sống con người với những đặc điểm riêng biệt.
2. Vè lao động sinh hoạt: Vè lao động sinh hoạt phản ánh những công việc thường ngày, những hoạt động vui chơi giải trí của người dân Nam Bộ.
3. Vè giáo huấn phê phán thói hư tật xấu và tệ nạn xã hội: Loại vè này thể hiện những bài học đạo đức, phê phán những hành vi sai trái, góp phần giữ gìn nếp sống văn hóa lành mạnh trong cộng đồng.
4. Vè kể thực trạng xã hội phong kiến thuộc địa: Vè kể thực trạng xã hội phong kiến thuộc địa phản ánh những bất công, áp bức trong xã hội, thể hiện tiếng nói phản kháng của người dân Nam Bộ trước chế độ thống trị.
5. Vè yêu nước chống thực dân đế quốc: Vè yêu nước chống thực dân đế quốc là tiếng lòng hào hùng, thể hiện tinh thần bất khuất, kiên cường của người dân Nam Bộ trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc.
Phụ lục của Tập 3 cung cấp thêm những thông tin bổ ích về văn hóa, lịch sử, địa lý Nam Bộ, giúp độc giả hiểu rõ hơn bối cảnh ra đời và giá trị của vè Nam Bộ.
Đánh giá chung
Tổng tập văn học dân gian Nam Bộ - Tập 3: Sưu tầm và nghiên cứu về Vè Nam Bộ là một công trình nghiên cứu có giá trị khoa học và văn hóa cao. Cuốn sách góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của người dân Nam Bộ, đồng thời mang đến cho độc giả những kiến thức bổ ích về văn học dân gian Việt Nam.
Ưu điểm:
Nội dung phong phú, đa dạng, phản ánh đầy đủ các loại vè phổ biến ở Nam Bộ.
Hệ thống tư liệu được chọn lọc kỹ càng, đảm bảo tính chính xác và khoa học.
Lời văn dễ hiểu, mạch lạc, hấp dẫn.
Nhược điểm:
Cuốn sách chưa đề cập sâu vào các vấn đề liên quan đến tác giả và bối cảnh sáng tác của vè Nam Bộ.
Một số bài vè được trích dẫn trong sách còn thiếu phần chú thích, gây khó khăn cho độc giả trong việc hiểu nội dung.
Kết luận:
Tổng tập văn học dân gian Nam Bộ - Tập 3: Sưu tầm và nghiên cứu về Vè Nam Bộ là một cuốn sách đáng đọc đối với những ai quan tâm đến văn học dân gian Việt Nam, đặc biệt là văn học dân gian Nam Bộ.
Tổng tập văn học dân gian Nam Bộ - Tập 3: Sưu tầm Vè
Khám phá kho tàng vè Nam Bộ phong phú và độc đáo
Tập 3 của bộ sách **Tổng tập văn học dân gian Nam Bộ** là một tuyển tập vè đa dạng, phản ánh đời sống, tâm tư, nguyện vọng của người dân Nam Bộ từ xưa đến nay.
Nguồn gốc và nội dung
Nội dung của tập sách được dựa trên hai nguồn chính:
* **Sách Vè Nam Bộ** (NXB Đồng Nai xuất bản năm 1998, tái bản 2006)
* **Các sưu tập văn học dân gian các địa phương ở Nam Bộ** đã được xuất bản
Chọn lọc và biên tập
Các văn bản được chọn từ các sưu tập vè đã được công bố giữ nguyên bản, ngoại trừ một số trường hợp cần thiết phải chỉnh lý về ngôn từ và nội dung để phù hợp với bạn đọc hiện đại.
Phân loại và bố cục
Tập sách được chia thành 5 loại vè chính và 1 phụ lục:
**1. Vè kể vật:** Giúp người đọc hiểu thêm về thế giới tự nhiên xung quanh, từ cây cối, con vật đến hiện tượng thời tiết.
**2. Vè lao động sinh hoạt:** Phản ánh đời sống lao động và sinh hoạt thường nhật của người dân Nam Bộ, từ việc đồng áng, buôn bán đến những phong tục tập quán.
**3. Vè giáo huấn phê phán thói hư tật xấu và tệ nạn xã hội:** Thể hiện tinh thần đạo đức, phê phán những thói hư tật xấu, góp phần xây dựng xã hội tốt đẹp.
**4. Vè kể thực trạng xã hội phong kiến thuộc địa:** Miêu tả chân thực cuộc sống dưới ách thống trị của chế độ phong kiến và thực dân, thể hiện nỗi khổ cực của người dân.
**5. Vè yêu nước chống thực dân đế quốc:** Thể hiện tinh thần yêu nước, đấu tranh chống giặc ngoại xâm của người dân Nam Bộ.
Đánh giá
**Tổng tập văn học dân gian Nam Bộ - Tập 3: Sưu tầm Vè** là một công trình nghiên cứu có giá trị về văn học dân gian Nam Bộ. Sách mang đến cho bạn đọc những kiến thức bổ ích về văn hóa, lịch sử và đời sống của người dân Nam Bộ, đồng thời góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống quý báu.
**Lời kết:** Với việc tập hợp và phân loại một cách khoa học, cẩn thận, tập sách này là nguồn tư liệu quý giá cho các nhà nghiên cứu, giảng dạy và những người yêu thích văn học dân gian.
Đọc Lại Cổ Tích: Khám Phá Lớp Lang Sâu Thẳm Của Những Câu Chuyện Kinh Điển
Giới thiệu
Truyện cổ tích, những câu chuyện được kể đi kể lại qua nhiều thế hệ, là một kho tàng văn hóa vô giá. Từ những câu chuyện dân gian truyền miệng, chúng được ghi chép lại, truyền đạt từ đời này sang đời khác, mang theo dấu ấn văn hóa của mỗi thời đại. Cùng với dòng chảy thời gian, những câu chuyện cổ tích đã được biến đổi, thêm thắt hoặc gạn bỏ bớt, để phù hợp với ngữ cảnh văn hóa mới.
Sự biến đổi nội dung của mỗi câu chuyện cổ tích phản ánh chính quá trình phát triển văn hóa của nhân loại. Tại mỗi thời điểm lịch sử và địa lý cụ thể, mỗi cộng đồng đã tích hợp các yếu tố văn hóa nội - ngoại, kết hợp truyền thống và hiện đại, để tạo nên một bản sắc văn hóa riêng. Chính điều này đã thổi hồn vào những câu chuyện cổ tích, khiến chúng luôn giữ được sức sống bền bỉ và trở thành một phức thể đầy ẩn ý, đòi hỏi người đọc phải suy ngẫm, phải giải mã để tìm hiểu ý nghĩa sâu xa ẩn chứa trong từng chi tiết.
Khám phá Cổ Tích Theo Một Góc Nhìn Mới
Tập sách "Đọc Lại Cổ Tích" là một nỗ lực để tái hiện những câu chuyện cổ tích dưới một góc nhìn mới, một cách đọc, một cách hiểu độc đáo, mang đậm dấu ấn cá nhân của tác giả. Qua từng trang sách, tác giả đưa ra những vấn đề được xem xét, đối chiếu, góp phần mở ra những góc nhìn mới, những cách lý giải độc đáo về những câu chuyện tưởng chừng đã quá quen thuộc.
Review Nội Dung Sách
Tập sách "Đọc Lại Cổ Tích" không đơn thuần là một cuốn sách kể lại những câu chuyện cổ tích. Nó là một cuộc hành trình khám phá những lớp lang sâu thẳm ẩn chứa trong mỗi câu chuyện, là một nỗ lực để hiểu rõ hơn về văn hóa, về tâm lý con người, về những giá trị truyền thống được lưu giữ qua nhiều thế hệ.
Tác giả sử dụng lối văn giản dị, dễ hiểu, nhưng vẫn đầy chất thơ và sâu sắc. Cách phân tích của tác giả vừa logic, chặt chẽ, vừa giàu cảm xúc, khiến người đọc cảm thấy đồng cảm và suy ngẫm.
Cuốn sách là một món quà dành cho những ai yêu thích văn hóa dân gian, những ai muốn tìm hiểu sâu hơn về những câu chuyện cổ tích, và những ai muốn khám phá những giá trị tinh thần ẩn chứa trong những câu chuyện tưởng chừng đơn giản.
Lời Kết
"Đọc Lại Cổ Tích" là một tập sách đáng đọc, đáng suy ngẫm. Nó là một lời mời gọi độc giả cùng bước vào thế giới cổ tích, khám phá những điều kỳ diệu ẩn chứa trong những câu chuyện tưởng chừng đã quá quen thuộc.
Tổng tập Văn học dân gian Nam bộ - Tập 1 Quyển 2: Truyện kể dân gian Nam bộ
Giới thiệu về tác phẩm
Tổng tập Văn học dân gian Nam bộ là công trình nghiên cứu tâm huyết của hai tác giả Huỳnh Ngọc Trảng và Phạm Thiếu Hương, được thực hiện trong khuôn khổ chương trình "Tìm về nét Việt" với sự hỗ trợ tài chính từ Quỹ Hoa Sen, Công ty Karaoke Nice, Quán sách Mùa thu và các mạnh thường quân. Dự án được triển khai trong 3 năm (2017-2019) và đã hoàn thành vào cuối năm 2019, được NXB Văn hóa - Văn nghệ TP.HCM đưa vào kế hoạch xuất bản năm 2020.
Bộ tổng tập gồm 7 tập, 12 quyển, tập trung sưu tầm, biên soạn và phân tích các thể loại văn học dân gian của vùng đất Nam bộ, góp phần làm phong phú kho tàng văn học dân gian của dân tộc.
Tập 1: Truyện kể dân gian Nam bộ là tập đầu tiên của bộ tổng tập, được chia thành 4 quyển, với chủ đề truyện kể dân gian Nam bộ, bao gồm các thể tài:
Quyển 1: Sự tích thần kỳ và hoang đường; Cổ tích
Quyển 2: Truyền thuyết địa danh và thôn làng; Truyền thuyết thú dữ; Truyền thuyết lịch sử thuộc thời Chúa Nguyễn, Tây Sơn và nhà Nguyễn; Truyền thuyết về cuộc khởi nghĩa chống Pháp; Truyền thuyết về Chư Tăng và các ông Đạo
Quyển 3: Giai thoại văn nghệ; Cố sự thời thuộc địa
Quyển 4: Truyện ngụ ngôn; Truyện cười; Truyện Trạng
Nội dung chính của Tập 1 Quyển 2
Quyển 2 của Tổng tập Văn học dân gian Nam bộ tập trung vào các truyền thuyết về địa danh, thôn xã, thú dữ, lịch sử và tôn giáo của vùng đất Nam bộ.
Truyền thuyết địa danh và thôn xã:
Phản ánh những nỗ lực của các bậc tiền bối trong việc khai hoang, lập làng, tạo dựng cuộc sống mới trên vùng đất hoang sơ.
Thể hiện tinh thần kiên cường, bất khuất của người dân Nam bộ trong cuộc đấu tranh chống lại thiên nhiên khắc nghiệt.
Truyền thuyết về thú dữ:
Tập trung chủ yếu vào truyền thuyết và giai thoại về cọp, phản ánh nỗi ám ảnh của người dân trước loài thú dữ này.
Cho thấy cách thức chống cọp của người dân Nam bộ, từ việc sử dụng võ nghệ, gậy gộc, roi trường đến việc sử dụng súng.
Truyền thuyết lịch sử:
Tập trung vào các truyền thuyết về thời kỳ bôn ba của Nguyễn Ánh, phản ánh tín niệm "thiên nhân tương ứng" phổ biến trong thời đại ấy.
Thể hiện sự tôn sùng và ca ngợi Nguyễn Ánh là một vị "chúng vi vương", được trời mệnh làm vua.
Truyền thuyết về cuộc khởi nghĩa chống Pháp:
Phản ánh niềm tin vào cơ trời, vận trời của người dân Nam bộ trong cuộc kháng chiến chống Pháp.
Thể hiện tinh thần bất khuất, kiên cường của người dân Nam bộ trước sự áp bức của thực dân Pháp.
Truyền thuyết về Chư Tăng và các ông Đạo:
Phản ánh ảnh hưởng của các tôn giáo cứu thế như Bửu Sơn Kỳ Hương, Tứ Ân Hiếu Nghĩa, Phật giáo Hòa Hảo, Cao Đài... trong đời sống tinh thần của người dân Nam bộ.
Cho thấy vai trò của các ông đạo trong việc vận dụng giáo lý cứu thế vào mục đích chống Pháp và cải thiện đời sống nhân dân.
Nhận xét
Tổng tập Văn học dân gian Nam bộ là công trình nghiên cứu có giá trị khoa học và văn hóa to lớn. Bộ sách đã thu thập, phân loại và nghiên cứu một khối lượng lớn tư liệu văn học dân gian của vùng đất Nam bộ, góp phần làm sáng tỏ lịch sử văn hóa, xã hội, con người và vùng đất Nam bộ.
Tập 1 Quyển 2 là một phần quan trọng của bộ tổng tập, mang đến cho độc giả cái nhìn toàn diện về các truyền thuyết Nam bộ, giúp độc giả hiểu rõ hơn về đời sống tinh thần, tín ngưỡng, văn hóa, lịch sử của vùng đất này.
Đối tượng đọc
Bộ sách phù hợp với các đối tượng:
Nhà nghiên cứu văn học dân gian
Sinh viên các ngành văn học, lịch sử, văn hóa
Những người yêu thích văn học dân gian Nam bộ
Bất kỳ ai muốn tìm hiểu về văn hóa, lịch sử của vùng đất Nam bộ
Kết luận
Tổng tập Văn học dân gian Nam bộ là một công trình nghiên cứu đồ sộ, mang tính chất tổng hợp, khoa học và có giá trị lịch sử - văn hóa to lớn. Bộ sách là nguồn tài liệu quý giá cho việc nghiên cứu văn học dân gian, lịch sử văn hóa của vùng đất Nam bộ, đồng thời góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Tổng Tập Văn Học Dân Gian Nam Bộ - Vè Nam Bộ - Quyển 2: Vè Giáo Huấn - Phê Phán Thói Hư Tật Xấu Và Tệ Nạn Xã Hội
Giới thiệu
Quyển 2 của bộ sách "Tổng Tập Văn Học Dân Gian Nam Bộ - Vè Nam Bộ" tập trung vào thể loại vè giáo huấn, phản ánh chân thực những thói hư tật xấu và tệ nạn xã hội trong đời sống của người dân Nam Bộ xưa.
Nguồn gốc và nội dung
Sưu tập này được biên soạn dựa trên hai nguồn chính:
Sách "Vè Nam Bộ" (NXB Tổng hợp Đồng Nai xuất bản, năm 1998, tái bản 2006).
Các bài vè khác nằm trong các sưu tập Văn học dân gian các địa phương ở Nam bộ đã được xuất bản.
Nội dung của sách được chia thành 5 phần chính:
I. Vè kể vật, kể việc: Bao gồm những bài vè miêu tả cảnh vật, sự kiện và những câu chuyện đời thường, phản ánh đời sống sinh hoạt, lao động của người dân Nam Bộ.
II. Vè lao động và sinh hoạt: Tập trung vào những bài vè miêu tả các hoạt động lao động sản xuất, các phong tục tập quán và sinh hoạt văn hóa của người dân vùng đất mới.
III. Vè giáo huấn - phê phán thói hư tật xấu và tệ nạn xã hội: Đây là phần trọng tâm của quyển sách, tập hợp những bài vè mang tính giáo dục cao, phê phán những thói hư tật xấu, tệ nạn xã hội, góp phần định hình tư tưởng đạo đức cho người dân.
IV. Vè kể về thực trạng xã hội phong kiến thuộc địa: Những bài vè trong phần này phản ánh thực trạng xã hội phong kiến, chế độ thuộc địa, những bất công và khổ cực của người dân dưới ách thống trị.
V. Vè yêu nước chống thực dân đế quốc: Thể hiện lòng yêu nước, tinh thần chống giặc ngoại xâm của người dân Nam Bộ, khơi dậy tinh thần đấu tranh giành độc lập tự do của dân tộc.
Phụ lục
Bên cạnh 5 phần chính, quyển sách còn có phần phụ lục với những nội dung bổ sung:
Thơ rơi
Nói thơ Bạc Liêu
Nơi thơ trong Hát sắc bùa Phú Lễ
Một số thể loại tự sự khác
Review nội dung
"Tổng Tập Văn Học Dân Gian Nam Bộ - Vè Nam Bộ - Quyển 2" là một nguồn tài liệu quý giá giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về đời sống văn hóa tinh thần của người dân Nam Bộ xưa. Qua những bài vè, chúng ta được chứng kiến bức tranh sinh động về cuộc sống, lao động, tình cảm, đạo đức và những quan niệm xã hội của họ.
Sách có những ưu điểm:
Nội dung phong phú, đa dạng: Sưu tập bao gồm nhiều thể loại vè với nhiều chủ đề khác nhau, phản ánh đầy đủ và sâu sắc về đời sống xã hội, văn hóa của người dân Nam Bộ.
Ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu: Các bài vè sử dụng ngôn ngữ bình dân, dễ hiểu, dễ nhớ, phù hợp với đối tượng độc giả rộng rãi.
Giá trị văn hóa và lịch sử: Sưu tập vè này góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống quý báu của dân tộc, đồng thời là nguồn tư liệu quý báu cho nghiên cứu lịch sử và văn học dân gian.
Nhược điểm:
Thiếu sót: Như tác giả đã thừa nhận, việc sưu tập vè là rất khó khăn, bởi kho tàng vè Nam Bộ vô cùng phong phú và rộng lớn. Do đó, sưu tập này chỉ là một phần nhỏ trong kho tàng vè dân gian Nam Bộ.
Kết luận:
"Tổng Tập Văn Học Dân Gian Nam Bộ - Vè Nam Bộ - Quyển 2" là một cuốn sách đáng đọc, mang đến cho bạn đọc những kiến thức bổ ích về văn hóa dân gian Nam Bộ, đồng thời là nguồn tư liệu quý giá cho nghiên cứu, giáo dục và bảo tồn văn hóa.
Lời khuyên: Sách phù hợp với các đối tượng độc giả yêu thích văn hóa dân gian, nghiên cứu văn học dân gian, giáo viên, sinh viên, và những người muốn tìm hiểu về lịch sử và văn hóa Nam Bộ.
Dự án Sưu tầm – Biên soạn Tổng tập Văn học dân gian Nam bộ gồm nhiều tập của hai tác giả Huỳnh Ngọc Trảng và Phạm Thiếu Hương thuộc chương trình “Tìm về nét Việt”, dự án Sưu tầm – Biên soạn Tổng tập Văn học dân gian Nam bộ được Quỹ Hoa Sen cấp ngân sách tài trợ với thời gian thực hiện trong ba năm, từ năm 2017 đến năm 2019, dựa trên nguồn hỗ trợ tài chính từ Công ty Karaoke Nice, Quán sách Mùa thu, cùng các thân hữu và bạn đọc tham gia các hoạt động tại Đường sách Thành phố Hồ Chí Minh.
Cuối năm 2019, dự án Sưu tầm - Biên soạn Tổng tập Văn học dân gian Nam bộ hoàn thành, nghiệm thu và được NXB Văn hóa - Văn nghệ TP.HCM đưa vào kế hoạch xuất bản năm 2020. Tháng 7 năm 2020, bốn quyển đầu tiên của Tập 1 trong bộ tổng tập 7 tập 12 quyển chính thức trình làng bạn đọc gần xa. Tuy nói rằng nhóm tác giả tập trung trong ba năm, song thực tế công trình đã được tích lũy trong hàng nhiều năm nghiên cứu điền dã, sưu tầm, và ba năm chính là thời gian tiếp tục khảo sát, hệ thống, sắp xếp, biên soạn và hoàn chỉnh. Có thể nói đây là một công trình công phu, tâm huyết, giá trị.
Rõ ràng, việc sưu tầm – biên soạn một Tổng tập Văn học dân gian ở một vùng đất không chỉ là việc thu gom đơn giản và tùy tiện, mà bao gồm nhiều thao tác nghiêm túc, khoa học, từ việc chọn lựa – xử lý văn bản, đến việc khảo dị, chú giải tên người, tên đất, sự vật, sự việc, sự kiện lịch sử, văn hóa – xã hội... trong văn bản. Mặt khác, sau khi biên soạn các tập thành văn bản cho mỗi thể loại, cũng rất cần thiết tiến hành nghiên cứu chúng cốt đưa ra những thông tin, những nhận định có tính tổng kết. Đó là những tiểu luận khoa học trình bày rõ nguồn gốc, lịch sử, nội dung, đặc điểm, tính chất của các thể loại thuộc kho tàng văn học dân gian ở vùng đất mới phương Nam này.
Nói chung, Tổng tập Văn học dân gian Nam bộ là một sưu tập nhằm cung cấp tư liệu cho việc tìm hiểu, nghiên cứu. Một mặt, bộ sách góp phần làm phong phú kho tàng văn học dân gian của dân tộc; và mặt khác, từ đó, hiểu thêm về các khía cạnh lịch sử văn hóa – xã hội, đất và người Nam bộ.
Dự án Sưu tầm – Biên soạn bộ Tổng tập Văn học dân gian Nam bộ gồm 7 tập và thực hiện trong 3 năm.
Tập 1: Truyện kể dân gian Nam bộ
Tập 2: Ca dao - Dân ca Nam bộ
Tập 3: Vè Nam bộ
Tập 4: Tuồng tích sân khấu và Diễn xướng dân gian Nam bộ
Tập 5: Tục ngữ
Tập 6: Truyện thơ và thơ vè lục tỉnh Nam Kỳ
Tập 7: Đồng dao và câu đố
Riêng tập 1 (4 quyển) với chủ đề truyện kể dân gian Nam bộ gồm các thể tài sau đây:
Quyển 1: Sự tích thần kỳ và hoang đường; Cổ tích
Quyển 2: Truyền thuyết địa danh và thôn làng; Truyền thuyết thú dữ; Truyền thuyết lịch sử thuộc thời Chúa Nguyễn, Tây Sơn và nhà Nguyễn; Truyền thuyết về cuộc khởi nghĩa chống Pháp; Truyền thuyết về chư tăng và các ông Đạo
Quyển 3: Giai thoại văn nghệ; Cố sự thời thuộc địa
Quyển 4: Truyện ngụ ngôn; Truyện cười; Truyện Trạng
Kho tàng truyện ngụ ngôn dân gian Nam bộ về cơ bản, thuộc dòng truyện ngụ ngôn dân gian truyền thống. Tức đó là các truyện ngắn bao gồm một tích truyện được kể nhằm đưa ra một thông điệp về nhân sinh, một kết luận luân lý, triết lý hay một ý răn đời hoặc một nhận xét về thực tế. Chủ đề hoặc để đề cao trí thông minh, phẩm chất chính trực, sự khôn ngoan, lòng nhân ái...hay giễu cợt, châm biếm thói đời xấu xa, nhân tình thế thái đầy ý vị.
Ở tập hợp các truyện ngụ ngôn sưu tầm được ở miền Tây Nam bộ, đặc biệt loạt truyện ngụ ngôn nói về thỏ, chó sói, rái cá, chồn, voi, chim sẻ... rất dễ nhận ra đây là truyện ngụ ngôn gốc từ kho tàng văn học dân gian của đồng bào Khmer, thậm chí có một số truyện vốn từ truyện ngụ ngôn Ấn Độ mà nguồn gốc cụ thể là từ tập truyện Sri Hiptopatế (Hiptopadesa), dị bản Nam Ấn của bộ truyện ngụ ngôn lừng danh Panchatantra.
Hiển nhiên là do quá trình cộng cư chan hòa của người Việt và người Khmer là tiền đề khởi tạo nên hiện tượng giao lưu – tiếp biến văn hóa này. Điều này đã làm phong phú đáng kể cho kho tàng truyện ngụ ngôn dân gian Nam bộ.
...
Truyện cười ở Nam bộ, theo cách phân loại thông thường, có thể phân thành hai loại: truyện khôi hài và truyện trào phúng.Tập hợp truyện khôi hài có hình thức như là những “trích đoạn” ngắn từ những sự việc xảy ra đây đó trong sinh hoạt hàng ngày: Tiếng cười được tạo ra là do một hành vi, một cử chỉ thất thường hay do vụng về trong lời đối thoại.
Các đối thoại diễn ra thì lời nói gây cười là câu nói ở đó xuất hiện một từ/cụm từ làm người nghe hiểu lệch hướng qua một nội dung khác. Đó có thể là cách chơi chữ kiểu “nhất tự lục nghĩa” tức cũng là từ đó, cụm từ đó được mở ra nhiều cách hiểu khác nhau, hướng sự việc được hiểu theo cách hài hước. Lại cũng phổ biến là cách cố ý đọc sai một số chữ Hán để sau đó đính chính lại nhằm biểu đạt ý kiến phê phán thói xấu nào đó của thế nhân.
Thêm nữa, cách đọc trại những câu châm ngôn chữ Hán vốn có ý nghĩa nghiêm túc thành ra câu nói nôm na thông tục dẫn đến một trường ngữ nghĩa cực kỳ táo tợn, thậm chí biến “thanh” thành “tục”...
Loại truyện khôi hài cũng thâu tóm các hành vi vụng về làm đối tượng phản ánh của mình. Ở đó, mỗi câu chuyện kể lại một sự việc và qua đó phơi bày các thói hư tật xấu của các hạng người trong xã hội đồng thời cũng hàm ý phê phán những tật xấu của các loại hạng ấy như thói ham mê cờ bạc, thói đĩ thõa, keo kiệt, hà tiện, hèn nhát, tham lam, dốt nát. Ở đây, tiếng cười dừng lại ở sự trào lộng hơn là đả kích như trong tập hợp truyện trào phúng,Truyện trào phúng là truyện châm biếm mang đậm ý nghĩa nhân sinh, được coi là tiếng cười xã hội. Ở đó, mũi nhọn tập trung vào các mối quan hệ xã hội trong các nhóm xã hội cụ thể.
…
3. Một số truyện thuộc hệ thống truyện Trạng Quỳnh đã xuất hiện ở vùng đất này năm 1866 trong tập Chuyện đời xưa của Trương Vĩnh Ký và truyện Ba Giai - Tú Xuất, sau đó, cũng xuất hiện trong tập Chuyện khôi hài cũng của tác giả này, xuất bản năm 1882. Đây là chứng cớ cho thấy kiểu truyện trạng ở miền Bắc đã có mặt ở phương Nam. Chúng ta không có bằng chứng cụ thể, nhưng có thể dự đoán được rằng những khuôn mẫu của truyện trạng từ miền Trung, miền Bắc cũng đã theo chân những lưu dân vào đây từ khá lâu đời. Đều đó giải thích sự tương đồng của những mẫu đề của truyện cười và truyện trạng ở Nam bộ với các truyện trạng truyền thống và xác định truyện trạng Nam bộ kế thừa và phát triển dòng truyện trạng Việt ở một tọa độ địa lý – lịch sử mới.
Đến nay truyện trạng Nam bộ gồm truyện Thằng Dày, truyện Tư Nụm, truyện Ông Ó, truyện Ông Me, truyệnBảy Lẹ, truyện Bộ Ninh, truyện Tám Cồ, truyện Tám Chợ, truyện Hồng Cẩm Miêu và truyện Bác Ba Phi. Ngoài ra, chúng ta cũng được biết đến các ông trạng ở các miệt khác như Ông Cheo, Trùm Pho, Mười Công ở vùng Thủ Dầu Một xưa hay ở đất Gia Định xưa, nhưng số lượng truyện của các ông trạng này hầu như đã thất truyền, chỉ còn một vài truyện mà nay có thể sưu tầm được như truyện Ông Cheo đẽo cẳng lấy dăm nấu nước pha trà, truyện Ông Mười Phoăn thịt cheo nướng chấm cát thay vì muối, truyện Ông Mười Công kể về con sáo biết nói của bà nội... Đa phần các truyện trạng Nam bộ, không nhiều thì ít chen lẫn với một số truyện cười đậm chất trào lộng hơn là trào phúng.
+ TRUYỆN NGỤ NGÔN
- MẮT VÀ MŨI; CON GÁI CẦU CHỒNG ĐẠI VƯƠNG; ĐẠI TRƯỢNG PHU, CHÍ QUÂN TỬ VỚI PHÚ TRƯỞNG GIẢ; NGÀY CUỐI CÙNG THÀNH PHẬT; LÀM ƠN MẮC OÁN CỨU VẬT, VẬT TRẢ ƠN; MƯU TRÍ HƠN LÀ SỨC MẠNH; TU THẬT - TU GIẢ; PHƯỢNG HOÀNG HAI ĐẦU; THÀ IM CÒN HƠN NÓI; GIEO GIÓ GẶP BÃO...
+ TRUYỆN CƯỜI
* TRUYỆN KHÔI HÀI
* LỜI NÓI
* HÀNH VI
* CỬ CHỈ
* TẬT
* TRUYỆN TRÀO PHÚNG
TRÀO PHÚNG 1-2-3-4: THÓI HƯ TẬT XẤU CÁ NHÂN (GIA ĐÌNH - TRONG LÀNG NGOÀI NGÕ - HƯƠNG CHỨC VÀ QUAN LẠI)
+ TRUYỆN TRẠNG
TRUYỆN THẰNG DÀY; CHUYỆN THẰNG DÀY; TRUYỆN ÔNG Ó; TRUYỆN BỘ NINH; TRUYỆN TÁM CỒ; TRUYỆN ÔNG ME; TRUYỆN BẢY LẸ; TRUYỆN TÁM CHỢ; HỒNG CẨM MIÊU; TRUYỆN BA PHI…
Trích TỔNG QUÁT VỀ CỘI NGUỒN VÀ DIỆN MẠO
Nam bộ là vùng đất mới. Thời lượng lịch sử, tính đến nay chỉ trên dưới ba trăm năm là một trong những nhân tố quyết định xác lập những đặc trưng văn hóa của vùng đất này cũng như đặc điểm của văn học dân gian, trong đó có kho tàng truyện dân gian. Tuy nhiên, văn hóa Nam bộ lại không mới nếu hiểu theo nghĩa nó không phải bắt đầu từ con số không mà là sự phát triển những truyền thống văn hóa cổ xưa của dân tộc ở một không gian mới có những điều kiện tự nhiên và lịch sử – xã hội cụ thể. Chính vì vậy nên chúng ta có thể tìm thấy được những di tích các mẫu đề xa xưa trong kho tàng truyện dân gian ở đây.
Trong Gia Định thành thông chí, sách viết hồi đầu thế kỷ XIX, khi nói về núi Bà Dinh/Bà Đen (tức núi Điện Bà, Tây Ninh), tác giả Trịnh Hoài Đức có chép lời tục truyền về việc “trông thấy cái chuông vàng nơi đáy hồ giống như việc cái khánh ở sông Tứ, cái chuông thấy được ở sông Giang, nhưng đến gần thì biến mất. Lại có đêm trời quang mây tạnh, thấy có thuyền rộng bơi lượn, hát múa du dương, lại thấy con rùa vàng lớn hơn một trượng bất thời bơi lặn trong hồ”. Truyền thuyết này khiến cho chúng ta liên tưởng đến cái chuông nằm dưới đáy Hồ Tây, đến con rùa ở Hồ Hoàn Kiếm của đất Thăng Long và dường như con rùa đây cũng là hồi quang của con rùa vàng – thần Kim Qui, trong truyện Mỵ Châu – Trọng Thủy... Và rồi, ở truyền thuyết mang tính chất từ nguyên địa danh dân gian về tên gọi sông Cổ Chiêng cũng thấy dấu ấn của mẫu đề “cái chuông chìm dưới nước” và trong những khoảng khắc thiêng liêng của trời đất, cái “Chiêng Cổ” ấy lại vang lên, dội vào lòng người dân miệt hạ lưu sông Cửu Long. Trường hợp tương tự là truyền thuyết về các đại đồng chung ở Vĩnh Thành (Cái Mơn, Bến Tre), ở vùng Chợ Gạo (Gò Công, Tiền Giang), ở chùa Gò (tức Phụng Sơn tự, quận 11, thành phố Hồ Chí Minh)...
Lại nữa, nếu không bắt nguồn từ những mẫu đồ thần thoại về loài giao long, thủy quái, thuồng luồng xa xưa thì không có lý gì con sấu hung ác ở Bến Tre lại được gọi là... “Ông Luồng sông
Tiên Thủy”. Tương tự đây đó, trong một số truyền thuyết, chúng ta lại gặp cái nón có phép đưa chủ qua sông (Thầy Trung ở Cần Thơ, Bà Thầy ở Bến Tre...) giống chiếc nón tu lờ của Không Lộ.
Lại có nhiều chuyện nhắc đến con trâu trắng có phép rẽ nước mà đi xuống thủy cung tương tự như các truyền thuyết kể về những người có tài bơi lặn, nhờ được cái lông trâu trắng trong kho tàng chuyện cổ tích truyền thống.
Phổ biến không kém là dấu vết về ông Khổng Lồ. Truyện ông Khổng Lồ cưới bà Nữ Oa làm vợ mà chúng ta đã biết, dường như có một phụ bản là Sự tích tảng đá trên cây dầu ở Trại Bí(Tây Ninh) và ở nhiều nơi, từ vùng núi non Long Thành – Bà Rịa đến Hà Tiên – Bảy Núi (Long Xuyên), đều có dấu chân ông Khổng Lồ. Như vậy, các mẫu đề thần thoại đã được bảo lưu, nhưng cũng đã biến đổi đi rồi. Sự việc tảng đá nằm trên cháng ba cây dầu ở Trại Bí thì ai cũng biết là do cây dầu ấy thoạt đầu thì mọc dưới tảng đá và rồi những nhánh của nó, theo thời gian tăng trưởng, nâng tảng đá ngày một lên cao. Nhưng sự thật là sự thật. Còn dân gian thì họ suy nguyên theo kiểu khác là gán việc ấy cho ông Khổng Lồ, theo tâm thức truyền thống: đó là một con người to lớn, có sức mạnh dời non lấp biển. Còn dấu chân ông Khổng Lồ là hình lõm giống một dấu chân lớn in sâu trên đá núi thế thôi, cũng như ngược lại dấu chân bé nhỏ in trên đá là dấu chân tiên ở núi Chơn Tiên (Bà Rịa). Các giải thích này coi ra kiểu cách giống như các bàn thờ tiên trên các cụm núi ít ỏi ở miền đất này. Cách lý giải như vậy là sự suy nguyên giản đơn: cái gì không phải do con người làm ra thì được gắn cho là do các đấng siêu phàm tạo nên. Dấu chân ông Khổng Lồ chỉ là mẩu chuyện nhỏ. Ở đây chúng ta không tìm ra được tình tiết thần kỳ nào liên quan nhân quả với dấu chân trên đá ấy, chẳng hạn như hành trạng của ông Khổng Lồ, hay một sự cảm ứng thụ thai của một phụ nữ nào đó vô tình ướm bàn chân mình lên dấu chân đó để rồi sinh ra một anh hùng siêu tuyệt...
Nói chung những mẫu đề thần thoại cổ xưa có xuất hiện đây đó trong các truyền thuyết, nhưng không nhiều và cũng không phát triển thành những sự tích hoàn chỉnh theo kiểu cách truyền thống. Chúng tồn tại như những mảnh vụn rời rạc hoặc được tích hợp vào các sự kiện này nọ nhằm suy nguyên những hiện tượng bất thường, kỳ dị hay giải thích một địa danh.
Thần Đất - Ông Địa & Thần Tài: Từ Nguồn Gốc Tín Ngưỡng Đến Ý Nghĩa Văn Hóa
Sự Hình Thành Của Tín Ngưỡng Thần Đất
Là nơi nuôi dưỡng và che chở muôn loài, đất đóng vai trò quan trọng trong đời sống con người từ thuở hồng hoang. Từ đó, tín ngưỡng thờ Thần Đất ra đời, thể hiện sự tôn kính và lòng biết ơn đối với nguồn sống quý giá này.
Trong nhiều nền văn hóa, đất được gọi bằng những cái tên khác nhau, phản ánh nhiều khía cạnh của nó. Ví dụ: "Địa" chỉ đất với tư cách là một khu vực địa lý cụ thể, còn "Thổ" lại thể hiện bản chất của đất, một nguyên tố quan trọng trong ngũ hành hoặc tứ đại.
Hai Nét Chinh Phục Của Tín Ngưỡng Thần Đất
Sự thờ tự Thần Đất được thể hiện qua hai khía cạnh chính:
1. Vị Phúc Thần Bảo Hộ Cộng Đồng:
Thần Đất được tôn thờ như một vị thần bảo vệ và che chở cho cộng đồng cư dân sinh sống trên một vùng đất nhất định. Người ta tin rằng, Thần Đất sẽ mang lại bình yên, an khang và thịnh vượng cho mọi người.
2. Vị Thần Ban Cho Sự Sung Túc:
Thần Đất cũng là vị thần mang đến sự phồn thực, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no. Niềm tin này được thể hiện rõ nét trong các nghi lễ cúng bái, cầu xin thần linh ban phước lành cho ruộng vườn, chăn nuôi.
Ý Nghĩa Văn Hóa Của Tín Ngưỡng Thần Đất
Tín ngưỡng thờ Thần Đất không chỉ là biểu hiện lòng biết ơn với thiên nhiên, mà còn là minh chứng cho sự gắn bó mật thiết giữa con người với đất mẹ. Tín ngưỡng này phản ánh mối quan hệ tương hỗ, hài hòa giữa con người và môi trường sống, tạo nên một nền văn hóa giàu bản sắc và ý nghĩa nhân văn sâu sắc.
Review Nội Dung Sách
Cuốn sách "Thần Đất - Ông Địa & Thần Tài" là một tài liệu tham khảo hữu ích cho những ai muốn tìm hiểu về nguồn gốc và ý nghĩa văn hóa của tín ngưỡng thờ Thần Đất. Ngôn ngữ trong sách dễ hiểu, mạch lạc, kết hợp hài hòa giữa kiến thức lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng.
Tuy nhiên, để tăng thêm tính hấp dẫn cho người đọc, tác giả có thể bổ sung thêm những hình ảnh minh họa về các nghi lễ thờ cúng, các vị thần được thờ phụng, các địa danh liên quan đến tín ngưỡng Thần Đất. Bên cạnh đó, việc khai thác thêm các câu chuyện dân gian, truyền thuyết liên quan đến Thần Đất sẽ giúp độc giả hiểu sâu hơn về văn hóa tâm linh của người Việt Nam.
Nhiều tác giả - Huỳnh Ngọc Trảng (chủ biên)
Sưu tầm và biên soạn: Nguyễn Thanh Lợi, Lê Hải Đăng, Lê Hồng Hải, Trần Đức Anh Sơn, Trần Tuấn Anh, Nguyễn Thế Sang
Đồng dao và trò chơi truyền thống
Từ thuở xa xưa, trò chơi dân gian có vai trò và ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân ta. Những trò chơi truyền thống gắn bó sinh động với đời sống thường nhật, lao động sản xuất, phong tục tập quán…, của người dân Việt Nam từ miền núi cao đến miền đồng bằng, duyên hải…
Phần lớn các trò chơi đều có mặt trong hầu hết các môi trường sinh hoạt, kể cả một số lễ hội. Những trò chơi dân gian chính là vòng tròn văn hóa vô hình gắn kết cộng đồng, thu hút rất đông người già - trẻ, nam - nữ tham gia và cổ vũ. Bên cạnh những trò chơi mang dấu ấn riêng của từng dân tộc, rất nhiều trò chơi mang tính phổ biến hoặc có đôi chút biến tấu để phù hợp với đặc trưng vùng miền. Trò chơi dân gian không đơn thuần là những trò vui tiêu khiển mà nó chứa đựng những giá trị văn hóa. Chính sự đa dạng phong phú, ý nghĩa thẩm mỹ - nghệ thuật, và tính kết nối cộng đồng của nó đã tạo nên những nét đẹp trong bản sắc văn hóa từng vùng miền nói riêng, của dân tộc nói chung.
Trò chơi dân gian dành cho trẻ em thường bắt nguồn từ những bài đồng dao, một loại văn vần tự do, ngắn hay dài tùy theo đặc điểm yêu cầu của trò chơi hoặc lặp đi lặp lại không dứt. Mỗi bài đồng dao đề cập nhiều thứ, có vẻ như ngô nghê, không gom vào một chủ đề nào và cũng chẳng biểu ý khen chê sự việc nào cả. Chúng mang sự hồn nhiên và tinh thần rất vô tư của trẻ con, những bài đồng dao cuốn hút những đứa trẻ cùng hát, cùng cố gắng chơi hết mình. Điều chủ yếu không phải là thắng mà là được chơi, được tham gia. Những bài đồng dao ấy đã hấp dẫn bao thế hệ trẻ thơ và đi vào ký ức của biết bao người dân Việt.
Trong tập sách này chủ yếu giới thiệu đến:
- CHƠI & TRÒ CHƠI VÀ PHONG HÓA
- SƯU TẬP TRÒ CHƠI
- TRÒ CHƠI VĨNH PHÚ
- TRÒ CHƠI HÀ BẮC
- TRÒ CHƠI HÀ NỘI
- TRÒ CHƠI BẮC GIANG
- TRÒ CHƠI HẢI PHÒNG
- TRÒ CHƠI NGHỆ TĨNH
- TRÒ CHƠI THỪA THIÊN - HUẾ
- TRÒ CHƠI PHÚ YÊN - KHÁNH HÒA
- TRÒ CHƠI NAM BỘ
Hiện nay, nhiều địa phương trong cả nước trong chủ trương khai thác thế mạnh du lịch, đã chú ý khôi phục lại các lễ hội truyền thống, tổ chức nhiều trò chơi dân gian. Nhiều trường học đã chọn đưa trò chơi dân gian lồng ghép vào chương trình giáo dục.
Sưu tầm và hệ thống lại những trò chơi truyền thống và những bài đồng dao là một việc làm góp phần bảo tồn, lan tỏa các giá trị văn hóa cổ truyền Việt Nam. Cũng từ ý nghĩa đó, Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ xuất bản ấn phẩm Đồng dao và trò chơi truyền thống. Ấn phẩm do nhóm tác giả sưu tầm và biên soạn, nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng chủ biên. Qua cuốn sách này, bạn đọc có thể hiểu rõ hơn, sâu sắc hơn về nguồn gốc, ý nghĩa của rất nhiều trò chơi dân gian và bài đồng dao ở nhiều vùng miền trên đất nước Việt Nam.
Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.
Nhà xuất bản Văn hóa – Văn nghệ
Trong lịch sử, hoạt động chơi đùa và trò chơi là một bộ phận sinh động của phong hóa và chúng có vai trò quan trọng trong đời sống văn xã. Một là các trò chơi dân gian và truyền thống gắn với hoạt động lễ hội - thậm chí là không ít trò chơi là hình thức thực hành nghi lễ. Chính vì vậy trò chơi và trò diễn nghi lễ phong tục là không phân biệt rạch ròi. Mặt khác, trong trường kỳ lịch sử, dân tộc ta chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, do đó hoạt động vui chơi luôn gắn với hoạt động hội mùa có tính chu kỳ. Đánh dấu sự bắt đầu hay chấm dứt của các hoạt động sản xuất, theo đó, thời khóa vui chơi đan xen với nông lịch. Đặc điểm thứ ba là do hội đồng của làng xã quy định nên xu hướng chung là các trò chơi phát triển theo con đường công cộng hóa và đồng thời nó tích hợp với các hình thức ca, nhạc, múa, trò diễn để trở thành nhiều hình thức diễn xướng tổng hợp. Hơn nữa, cũng do gắn bó với cộng đồng nên các định chế xã hội đã ảnh hưởng đến các quy tắc, lề luật chơi. Nổi bật là trong luật thi đấu, thi tài luôn mang tính chất phe giáp, thôn xóm hoặc cố kết theo các ảnh hưởng nhất định đến nội dung và tính chất của từng hình thức chơi đùa… Đó là những đặc điểm chung các trò chơi dân gian và truyền thống của xứ ta.
Khởi đi là một huyện trong hai huyện của phủ Gia Định hồi cuối thế kỷ XVII và rồi qua nhiều đổi thay, Sài Gòn là xứ đô hội của vùng đất mới, là hòn ngọc Viễn Đông… Ở đấy, Sài Gòn là thành phố ngã ba đường vì đó là nơi cộng cư của nhiều dân tộc, rồi nối kết những luồng thông thương với khu vực và thế giới rộng lớn bên ngoài. Kéo theo đó là sự giao lưu không ngừng của những con người, những luồng văn hóa đa dạng. Chính vì vậy, nơi đây gánh lấy những thách thức của tình trạng thế giới hóa và trở thành phòng thí nghiệm của sự tiến bộ. Tuy vậy, mọi việc không phải diễn biến theo một chiều mà đó là một quá trình tiêu biểu cho cuộc đụng đầu lịch sử: tập trung những xung đột và giao lưu, những áp đặt và giải trừ, những áp bức và đấu tranh, những thất bại đau thương và những thắng lợi hào hùng, những thách thức của tình trạng thế giới hóa và nỗ lực bảo tồn phong hóa.
Rõ ràng là, trong hơn 100 năm qua, âm điệu phương Tây là âm điệu chủ đạo trong bản trường ca hiện đại, song sự đón nhận của các thế hệ cư dân bản xứ hoàn toàn không như nhau và đặc biệt những phản ứng từ thực tế đó đã nảy sinh ra những phong trào có đích và đường khác nhau, nhưng tất thảy đều có xu hướng dân tộc chủ nghĩa. Đây là điều kiện của truyền thống văn hóa còn được bảo tồn trong cộng đồng; tất nhiên không toàn vẹn mà là một cơ cấu văn hóa mang tính tổng hợp cũ - mới, tích hợp các thành tố nội sinh và các thành tố ngoại lai. Ở đó, cái mới đang trên đà ưu thắng và cái ngoại đang là xu thế thời thượng.
Chính vì vậy, công việc tìm hiểu di sản truyền thống ở Gia Định - Sài Gòn, từ lĩnh vực tín ngưỡng - tâm linh, văn học - nghệ thuật đến phong tục - tập quán vấp phải những trở ngại, trước hết là sự ít ỏi của nguồn tài liệu thư tịch liên quan và do vậy việc điều tra điền dã để thu lượm từ ký ức các bậc lão thành, từ lớp thế hệ cha ông là điều cần thiết. Xuất phát từ nhận định đó, trong những năm 1976 đến 1990, do yêu cầu của công việc biên soạn các bộ địa chí, tôi có cơ may đi rong ruổi đây đó và ghi chép thành một số bài viết dựa trên sự kết hợp những chỉ báo từ tài liệu thư tịch với những gì thu lượm được từ thực tế ở các huyện nội, ngoại thành Thành phố Hồ Chí Minh, mở rộng đến các tỉnh lân cận và nay tuyển chọn in chung vào một tập, lấy tên là Sài Gòn - Gia Định - Ký ức lịch sử - văn hóa.
Việc tuyển chọn để đưa vào tập sách này căn cứ theo tiêu chuẩn đủ - thiếu (các dữ liệu, thông tin), đúng - sai (về mặt học thuật) và hay - dở, xét một cách chủ quan về nội dung, cách thể hiện, tổ chức một bài viết. Mặt khác, trong dịp này, chúng tôi cũng sửa chữa, bổ sung một số chỗ, cốt cập nhật những gì xét thấy cần. Đây là sự tự đính chính những sai sót. Tất nhiên, việc đính chính đó không có nghĩa là đã sạch hết lỗi sai, tức sự hoàn hảo vẫn còn ở đằng xa - còn nhờ bạn đọc góp ý.
Gốm Sài Gòn: Những Bước Chân Đầu Tiên Trên Con Đường Khám Phá
Giới Thiệu
"Gốm Sài Gòn" là một khái niệm rộng lớn, thường được sử dụng để chỉ chung các sản phẩm gốm sứ được sản xuất tại Sài Gòn - Chợ Lớn (nay là Thành phố Hồ Chí Minh) trong những thập niên đầu thế kỷ XX. Tuy nhiên, việc sử dụng thuật ngữ này lại khá tùy tiện, thiếu thống nhất. Nhiều người dùng "Gốm Sài Gòn" để chỉ riêng dòng gốm sứ bạch dứu ra đời vào nửa đầu thế kỷ XX, trong khi số khác lại dùng nó để chỉ chung cho tất cả các sản phẩm gốm sứ từ khu vực này.
Cho đến nay, chưa có công trình nghiên cứu chuyên sâu nào về lịch sử, chủng loại và đặc điểm của "Gốm Sài Gòn". Tập sách này chính là nỗ lực đầu tiên nhằm thu thập và cung cấp những dữ liệu cần thiết để có được hiểu biết cơ bản về dòng gốm sứ đặc biệt này.
Nỗ Lực Nghiên Cứu và Biên Soạn
Để hoàn thành tập sách nhỏ này, nhóm biên soạn đã nhận được sự hỗ trợ và chỉ dẫn tận tình từ các nhà sưu tập gốm Nam Bộ. Chúng tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến tất cả những người đã góp phần vào thành công của cuốn sách này. Đặc biệt, chúng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các nhà sưu tập Lê Nhân Kiệt, Huỳnh Thanh Giang, Đỗ Quyê, những người đã tạo điều kiện thuận lợi cho chúng tôi tiếp xúc với các sản phẩm gốm Sài Gòn, đồng thời chia sẻ những kiến thức quý báu liên quan đến dòng gốm sứ độc đáo này.
Review Nội Dung Sách
Cuốn sách "Gốm Sài Gòn" là một tài liệu quý giá cho những ai muốn tìm hiểu về lịch sử và văn hóa gốm sứ Việt Nam. Tác giả đã dày công nghiên cứu, thu thập và phân tích các thông tin liên quan đến Gốm Sài Gòn, mang đến cho người đọc cái nhìn toàn diện về dòng gốm này.
Nội dung được trình bày khoa học, rõ ràng, dễ hiểu, kết hợp với các hình ảnh minh họa sinh động. Cuốn sách là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa kiến thức chuyên môn và niềm đam mê, góp phần khơi dậy tình yêu và sự trân trọng đối với di sản văn hóa gốm sứ Việt Nam.
Kết Luận
"Gốm Sài Gòn" không chỉ là một tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu, học sinh, sinh viên mà còn là món quà ý nghĩa dành cho những người yêu thích và muốn tìm hiểu về gốm sứ Việt Nam. Cuốn sách là minh chứng cho sự nỗ lực kết nối giữa quá khứ và hiện tại, góp phần lưu giữ và phát huy di sản văn hóa của dân tộc.
Đặc Khảo Về Tín Ngưỡng Thờ Gia Thần do hai nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng và Nguyễn Đại Phúc biên soạn, không chỉ cung cấp cho bạn đọc cái nhìn tổng quan về văn hóa thờ tự trong ngôi nhà Việt mà còn lý giải sâu sắc về đặc trưng văn hóa tâm linh của người Việt. Với một nội dung khoa học được trình bày dễ hiểu, hấp dẫn, chắc chắn Đặc khảo về tín ngưỡng thờ gia Thần sẽ lôi cuốn độc giả đến trang sách cuối cùng.
Hỗ trợ học tập hiệu quả với tài liệu PDF, Word - SachTruyen.com.vn chia sẻ các tài liệu học tập chất lượng, bao gồm sách, bài tập, đề thi, giúp người dùng học tập hiệu quả và đạt kết quả cao trong các kỳ thi.
DANH MỤC NỔI BẬT
Tài Liệu Toán, Tài liệu Tiếng Anh, Tài Liệu Công Dân, Tài Liệu Địa Lí, Tài Liệu Lịch Sử, Tài Liệu Sinh Học, Tài Liệu Ngữ Văn, Tài Liệu Hóa Học, Tài Liệu Vật lí.
VỀ CHÚNG TÔI
