Tác Giả Nguyễn Thị Hậu

Thương Những Miền Qua

Cuốn sách mới nhất này của Hậu "Thương những miền qua" là một trong chuỗi sách tản văn, tạp bút mà Hậu từng xuất bản hàng chục đầu sách, kể từ cuốn tạp bút đầu tiên: Đi và Tìm trong Đất, năm 2008. Song song với chuỗi sách này là chuỗi sách chuyên khảo về khảo cổ học, mà người đọc tôi thích nhất hai cuốn: Khảo cổ học bình dân Nam bộ (viết chung, 2010) và Đô thị Sài Gòn – TP HCM - Khảo cổ học và bảo tồn di sản (xuất bản năm 2017, tái bản 2019).

Không ngưng được nỗi lòng, Hậu thổn thức viết tiếp: Chữ thương bao dung nhân hậu, nhẹ như hơi thở mà người miền Tây chỉ buông ra khi dằn lòng không được. Bởi vậy, người đọc nào cũng có thể động lòng mà cùng theo Hậu thương về miền Tây, cùng Hậu thương không để đâu cho hết, những con nước lớn, nước ròng, chiếc xuồng chiếc ghe xuôi ngược miên man trên sông rạch, thương xóm, thương làng trải dài ven sông yên bình, thương những vườn cây trĩu trịt hoa trái miệt vườn, những con đường rợp bóng cây xoài, cây dừa và những ngôi chợ miền Tây sầm uất bán mua cả trên đất bằng lẫn trên sông nước… Tất cả nặng trĩu trong tâm thế người viết Nguyễn Thị Hậu, đong đầy trong một chữ thương… khiến người đọc cũng vì chữ thương ấy mà cầm lòng không đậu!

Nhận xét, đánh giá về cuốn sách Thương Những Miền Qua

"Ấn tượng nhất về cái đọc, được gây ra từ sách “Thương những miền qua” của Nguyễn Thị Hậu là một giọng văn tự sự đậm chất Nam bộ, trong cách kể chuyện rủ rỉ tâm tình, gây nhớ, gây thương, và gây ngẫm ngợi của người viết. Với tư thế và tâm thế của một phụ nữ làm nghề đặc biệt – khảo cổ học, kể về những miền đất đi qua – với muôn vàn thương nhớ.

Thực ra, Hậu không chỉ đi qua, mà là đi đến và cũng là đi về miền đất quê hương, nơi cha sinh mẹ đẻ. Và Hậu đã không ngừng đi, không chỉ đi, trên dọc dài đất nước mình. Để rồi, tất cả sự đi chứa chan cảm xúc ấy, đã lên hương, thành tình tự, ngụ trong một chữ thương, (theo cách nói Nam bộ, chữ thương dùng để chỉ chữ yêu. Con trai Nam bộ không nói anh yêu em mà nói anh thương em).

Bởi vậy, chữ thương ngự ngay tên sách của Hậu: “Thương những miền qua”. Vì thế, sách có chữ thương này rất có thể động lòng người chịu đọc nó.

Bởi lẽ, người đọc nào mà chẳng thương miền đất đã sống, thương miền đất sắp đến và thương về miền đất mình sẽ trở lại - nơi quê hương nguồn cội.

Như khát khao “quay đầu về núi”?..."

PGS.TS. Nguyễn Thị Minh Thái

Sài Gòn biết nhiều người sống với mình vẫn luôn nhớ nhung một cõi quê xa. Có sao đâu, vì Sài Gòn cũng biết tình cảm mọi người dành cho mình, không bằng ngôn từ bóng bẩy mà cụ thể hơn, đó là ở thành phố này mỗi người đều sống hết mình và rồi sẽ trở thành người Sài Gòn. Có tình yêu nào sâu nặng hơn như thế?

Khó mà nói được về cuốn sách này của Nguyễn Thị Hậu chỉ trong vài lời. Sự rắn rỏi, đầy lý tính, nghiêm cẩn, chuẩn xác của một nhà khoa học, một trí thức với trí tuệ sáng rõ, trình độ chuyên môn vững vàng và tấm lòng đau trước thời cuộc, nằm bên cạnh cái nhẹ nhàng, tinh tế, nhạy cảm của một tâm hồn thuần túy phụ nữ, với cách nhìn và cảm đầy nữ tính trước cuộc sống và thế giới. Đọc cuốn sách của chị, ta chia sẻ không chỉ những kiến giải đầy thực tế về nhiều vấn nạn nhức nhối của đất nước, mà còn cùng trải nghiệm tình yêu của chị đối với Sài Gòn, đối với nhạc Trịnh, và trải nghiệm những thứ còn riêng tư hơn nữa, chẳng hạn những lần chị lạc đường trong những giấc mơ.

"Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh có quỹ di sản cảnh quan và kiến trúc đô thị đặc sắc, đã dạng và phong phú. Lịch sử của mỗi đô thị cũng như chuỗi vòng xoắn ADN kéo dài vô tận mà trong đó sự "phát triển" kinh tế là sức sống mới từ những tế bào nhân đôi, nhưng "bảo tồn" di sản văn hóa lại giữ vai trò cấu trúc ổn định của chuỗi vòng xoắn.

Khi cấu trúc này bị phá vỡ, đô thị không còn bản sắc riêng. Một đô thị không có bản sắc riêng thì nó sẽ biến mất trong nhận thức và ký ức cộng đồng, sớm hay muộn mà thôi"

Làm thế nào để phát triển đô thị nhưng không làm phá hủy di sản văn hóa, xây dựng một thành phố văn minh, hiện đại nhưng không mâu thuẫn với việc bảo tồn giá trị di sản văn hóa của đô thị? Đây vừa là suy nghĩ, trăn trở của tác giả, một người vừa làm công tác khảo cổ học và bảo tồn, vừa làm công tác nghiên cứu phát triển của TPHCM. Lần tái bản này, tác giả đã chỉnh sửa một số sai sót, bổ sung thêm những hoạt động về bảo tồn di sản đô thị ở trong và ngoài nước qua khảo sát của tác giả năm 2017 – 2018, nhằm tăng cường tính thực tiễn của công trình. Tuy vậy chắc chắn công trình cũng chưa thật sự hoàn thiện. Tác giả chân thành cám ơn ý kiến đóng góp của các nhà nghiên cứu và quý độc giả.