Tác Giả vũ thị thanh loan

Tự Lực Văn Đoàn và Vấn đề Phụ nữ ở Nước Ta: Một Cái Nhìn Từ Lịch Sử

Khám phá Nữ Quyền Qua Lăng Kính Tự Lực Văn Đoàn

Tác phẩm "Tự Lực Văn Đoàn với Vấn đề phụ nữ ở nước ta" là một công trình khảo cứu công phu do nhóm chuyên gia thuộc Viện Văn học Việt Nam biên soạn. Thuộc Tủ sách Phụ nữ tùng thư - Tủ sách Giới và Phát triển của Nhà xuất bản Phụ nữ VN, tác phẩm đã nhận được sự đánh giá tích cực từ độc giả và giới chuyên môn.

Nói đến Tự Lực Văn Đoàn và nữ quyền, không thể không nhắc đến bộ tứ tiểu thuyết nổi tiếng: Nửa chừng xuân (Khái Hưng), Đoạn tuyệt (Nhất Linh), Lạnh lùng (Nhất Linh), Thoát ly (Khái Hưng). Những tác phẩm này được xem là tiếng nói mạnh mẽ và quyết liệt nhất trong cuộc đấu tranh đòi quyền phụ nữ ở Việt Nam thời kỳ đó. Chúng đã vượt ra khỏi trang sách, tác động đến đời sống, động viên và cổ vũ những cô gái khẳng định giá trị bản thân, biết yêu quý tuổi xuân, dám "lạnh lùng" để "đoạn tuyệt" và "thoát ly" chế độ và luân lý cũ, vốn chỉ bóp nghẹt tự do và giam hãm phụ nữ trong không gian và sự chuyên chế của gia đình truyền thống. (Đoàn Ánh Dương)

Tuy nhiên, Tự Lực Văn Đoàn không chỉ dừng lại ở những tác phẩm văn học. Nhóm còn góp những tiếng nói thiết thực hơn, với phong cách hóm hỉnh đặc trưng, vào phong trào nữ quyền đang dấy lên mạnh mẽ lúc bấy giờ.

"Nữ Quyền Kiểu Tự Lực": Tiếng Nói Của Thời Đại

Cuốn sách này tập hợp và tuyển chọn các bài báo đăng trên tờ Phong hóa và sau đó là Ngày nay - những tờ báo nổi tiếng của Tự Lực Văn Đoàn, chuyên về vấn đề phụ nữ. Khác với suy nghĩ của nhiều người, hình thức nữ giới được đặc biệt chú trọng trong các đề xuất cách tân, tạo nên điểm đặc biệt thú vị của "nữ quyền kiểu Tự Lực". Điển hình là chuyên đề lừng danh về Y phục phụ nữ của họa sĩ Le mur Nguyễn Cát Tường, tạo nên "một cuộc cách mạng" trong lịch sử thời trang Việt Nam, được ghi nhận như một mốc son hiếm có.

Bên cạnh hướng dẫn cách chải chuốt, sửa soạn hình dong thanh lịch và hợp thời, những bài viết bàn về công, ngôn, hạnh xuất hiện đều đặn và nhiệt thành trong việc kêu gọi phụ nữ thoát bỏ những tư tưởng lạc hậu, đón chào cái mới, tân tiến.

Sức Mạnh Của Phong Trào Giải Phóng Nữ Giới

Một điểm hấp dẫn không thể bỏ qua là các bài viết thời sự, tường thuật các hoạt động diễn thuyết "nhời đàn bà" - một hoạt động nổi đình nổi đám thời đó, các sự kiện thời trang, lễ lạt... Tại đây, sức mạnh của phong trào giải phóng nữ giới được thể hiện rõ nét hơn cả.

Những diễn tiến lịch sử của phong trào phụ nữ đầu thế kỷ được thuật lại trên Phong hóa - Ngày nay với một phong cách riêng, hóm hỉnh và có đôi phần "âu yếm", kiểu của các bậc tu mi nam tử thú vị ngắm một nửa thế giới nô nức trẩy hội, không khỏi không buông chút trào phúng tinh nghịch của những bậc trí giả trong buổi đầu văn minh đòi bình quyền của giới quần thoa.

Tủ Sách Phụ nữ Tùng thư: Nơi Lưu Giữ Di Sản Nữ Quyền

Nhà xuất bản Phụ nữ VN trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc về Tủ sách Phụ nữ tùng thư (Tủ sách Giới và Phát triển), nơi lưu giữ những công trình về vấn đề phụ nữ, hướng tới nhận thức và thực hành quyền phụ nữ, cũng như đấu tranh cho nữ quyền, vì sự tiến bộ của phụ nữ Việt Nam và sự phát triển bền vững của đất nước.

Tủ sách gồm:

Biên khảo, tư liệu: Tập hợp các tư liệu trên báo chí, các công trình, bài viết của các nhà cách mạng, nhà văn, nhà báo, nhà nghiên cứu, nhà dịch thuật, nhà hoạt động nữ quyền,... ở Việt Nam từ đầu thế kỷ XX đến nay, khi vấn đề phụ nữ trở thành một bộ phận quan trọng trong các dự án cải cách xã hội và đấu tranh vì sự bình đẳng giới.

Hợp tuyển, tinh tuyển: Tập hợp sáng tác của các tác gia nữ trong di sản văn chương Việt Nam thời trung đại, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa do phụ nữ Việt Nam sáng tạo.

Nghiên cứu: Giới thiệu các tập tiểu luận chuyên đề, các chuyên khảo nghiên cứu về các vấn đề phụ nữ ở Việt Nam và thế giới.

Dịch thuật: Giới thiệu các công trình kinh điển của thế giới đấu tranh cho sự nghiệp của phụ nữ, các lý thuyết và thực hành nghiên cứu về các vấn đề phụ nữ, các vấn đề về giới và nữ quyền,...; dịch và giới thiệu các công trình tìm hiểu các vấn đề của phụ nữ Việt Nam ra thế giới.

Với tủ sách này, Nhà xuất bản Phụ nữ mong muốn đem đến một cái nhìn toàn diện và có hệ thống về các vấn đề Giới và Phát triển; về vai trò và đóng góp của phụ nữ Việt Nam từ xưa đến nay trên mọi phương diện chính trị - văn hóa - xã hội - kinh tế...; góp phần xây dựng xã hội Việt Nam phát triển hài hòa, bền vững.

Tác phẩm đã xuất bản:

Phan Khôi: Vấn đề phụ nữ ở nước ta

Đạm Phương nữ sử: Vấn đề phụ nữ ở nước ta

Phan Bội Châu: Vấn đề phụ nữ ở nước ta

Nguyễn Văn Vĩnh: Nhời đàn bà

Một Điểm tinh hoa

Nam nữ bình quyền

Phan Thị Bạch Vân: Vấn đề phụ nữ ở nước ta - Góc nhìn lịch sử và giá trị văn chương

Giới thiệu chung

"Phan Thị Bạch Vân: Vấn đề phụ nữ ở nước ta" là một công trình biên khảo giá trị, được nhóm tác giả Đoàn Ánh Dương, Nguyễn Thị Lan Anh, Vũ Thị Thanh Loan biên soạn và giới thiệu. Cuốn sách thuộc Tủ sách Phụ nữ tùng thư - Tủ sách Giới và Phát triển của Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam, một tủ sách đã khẳng định được uy tín với đông đảo độc giả và giới chuyên môn.

Về tác giả Phan Thị Bạch Vân

Phan Thị Bạch Vân (1903 - 1980), bút danh Hoàng Thị Tuyết Hoa, là một nữ nhà văn, nhà báo tài năng quê Gò Công (nay thuộc tỉnh Tiền Giang). Từ năm 1928, bà sáng lập nhà in và nhà xuất bản Nữ lưu thơ quán với mục tiêu cao cả: truyền bá những tác phẩm văn học tiến bộ, đặc sắc của thế giới và Việt Nam cho nhân dân, nhất là giới phụ nữ, nhằm giáo dục đạo đức, luân lý và nâng cao hiểu biết cho mọi người.

Bằng những tác phẩm của mình, bà Phan Thị Bạch Vân mang đến luồng gió mới cho văn học Nam Kỳ thời bấy giờ. Bà thẳng thắn phê phán những luân lý lỗi thời, gò bó tư tưởng người phụ nữ, đồng thời khơi gợi tinh thần yêu nước và khẳng định vai trò quan trọng của phụ nữ trong công cuộc giải phóng dân tộc.

Bên cạnh việc thành lập Nữ lưu thơ quán, bà còn là nhà báo, cộng tác viên cho Đông Pháp thời báo, phụ trách chuyên mục “Phụ trương phụ nữ và nhi đồng”, đồng thời là tác giả của nhiều bài xã luận sắc bén. Bà còn là người tiên phong trong việc dịch thuật những bộ truyện hay, những tác phẩm nổi tiếng của Trung Quốc, Ấn Độ, Pháp và Việt Nam, giới thiệu rộng rãi cho độc giả trong nước.

Giá trị lịch sử và văn chương của cuốn sách

"Phan Thị Bạch Vân: Vấn đề phụ nữ ở nước ta" là một công trình cần thiết, giúp trả lại đúng vị trí lịch sử của Phan Thị Bạch Vân, đồng thời giúp nhìn nhận đầy đủ hơn về một thời điểm quan trọng của phong trào phụ nữ Việt Nam, thời điểm mà phụ nữ Việt Nam bắt đầu khẳng định vị thế của mình trong đời sống báo chí, văn chương và xã hội.

Cuốn sách giới thiệu 03 tác phẩm tiêu biểu của nữ sĩ Phan Thị Bạch Vân, bao gồm cả dịch thuật và sáng tác:

Gương nữ kiệt (Tiểu sử bà Roland, nữ kiệt thứ nhứt châu Âu)

Nữ anh tài (cảnh thế tiểu thuyết)

Kiếp hoa thảm sử (xã hội tiểu thuyết)

Các tác phẩm này trực tiếp và thẳng thắn đề cập đến những rào cản trong tâm tưởng người phụ nữ đầu thế kỉ XX, từ đó phê phán xã hội đương thời, đồng thời động viên phụ nữ đổi mới tư duy về chức phận, tự lập, tự chủ, gánh vác những trọng trách lớn lao, bình đẳng như bao công dân khác trong xã hội.

Bút văn của Phan Thị Bạch Vân được đánh giá cao bởi việc sử dụng những lối văn, câu từ truyền thống của Nam Bộ, tạo nên một "phông nền" văn chương gần gũi với dân chúng. Bà "thay da đổi thịt", kể những câu chuyện li kì kiểu mới, cổ vũ tinh thần văn chương không bi lụy, không nặng đạo lí gò ép người đàn bà. Đó là thành công đáng nể trong công cuộc giải phóng nữ giới mà bà tạo dựng, khẳng định vai trò không nhỏ của bà trong nền văn học Nam Kỳ đầu thế kỷ XX.

Nhận định chung

"Phan Thị Bạch Vân: Vấn đề phụ nữ ở nước ta" là một cuốn sách đáng đọc, góp phần làm sáng tỏ vai trò và đóng góp to lớn của Phan Thị Bạch Vân trong phong trào phụ nữ Việt Nam đầu thế kỷ XX. Cuốn sách là nguồn tư liệu quý giá cho các nhà nghiên cứu, đồng thời là tác phẩm bổ ích giúp độc giả hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa Việt Nam.

Tác giả

Phan Thị Bạch Vân (1903 - 1980) (bút danh: Hoàng Thị Tuyết Hoa): Nhà văn, nhà báo, người sáng lập và điều hành Nữ lưu thơ quán Gò Công.

Một số tác phẩm nổi bật của Phan Thị Bạch Vân:

Gương nữ kiệt (Tiểu sử bà Roland, Nữ kiệt thứ nhứt châu Âu)

Giám Hồ nữ hiệp (Thu Cận nữ hiệp tiểu sử, Nữ hiệp nước Tàu)

Nữ anh tài (cảnh thế tiểu thuyết), (6 cuốn)

Kiếp hoa thảm sử (xã hội tiểu thuyết)

Lâm Kiều Loan (tiểu thuyết ẩn tình xã hội Nam Kỳ), (cuốn 1)…

Về Tủ sách Phụ nữ tùng thư

Tủ sách Phụ nữ tùng thư (Tủ sách Giới và Phát triển) của Nhà xuất bản Phụ nữ là tủ sách công bố các công trình về vấn đề phụ nữ (the question of women), hướng tới các nhận thức và thực hành quyền phụ nữ (women’s rights), cũng như đấu tranh cho nữ quyền (feminism), vì sự tiến bộ của phụ nữ Việt Nam và sự phát triển bền vững của đất nước.